De afgelopen jaren ben ik een academische expert geworden op het gebied van “zuiveringsslib” – het residuele, halfvaste mengsel van met micro-organismen bezaaide uitwerpselen dat achterblijft in afvalwaterzuiveringsinstallaties. Elk jaar alleen al produceert het Verenigd Koninkrijk ongeveer 1,4 miljoen ton van het spul. Ongeveer 80% ervan wordt als mest op velden verspreid, maar dat geeft ons nog steeds hoofdpijn – wat doen we met de rest?
ondanks de wijdverbreide erkenning dat een goed beheersplan nodig is, is er nog een grote hindernis die moet worden overwonnen. Slib is bijna waardeloos, in termen van geldwaarde, en rioolbedrijven worstelen soms zelfs om het weg te geven.
een groot deel van het probleem is dat zuiveringsslib van verschillende zuiveringsinstallaties zeer verschillende nutriëntenwaarden kan hebben. Het niet hebben van een product met consistente kenmerken ondermijnt de waarde ervan aanzienlijk, vooral voor de landbouw, omdat boeren nooit zeker konden zijn wat ze daadwerkelijk kopen.
een ander probleem is dat wanneer het tegen de concurrentie wordt gestapeld, het eigenlijk heel slecht is als meststof. Zowel voedselafval als mest van landbouwhuisdieren dienen het doel veel beter en bevatten minder verontreinigende stoffen die hun weg in de voedselketen kunnen vinden.
dus, wat moeten we doen met het slib? We moeten toch iets doen.
in veel gevallen in Europa betalen de waterbedrijven gewoon voor de definitieve verwijdering of geven ze deze gratis weg aan de boeren – een kosten die ongetwijfeld worden doorberekend aan de klanten van de boeren. Zelfs in gevallen waarin de nutsbedrijven erin slagen het behandelde zuiveringsslib daadwerkelijk te verkopen, doen ze dat tegen een dieptepunt van £1 tot £2 per ton. Dat is een zeer slechte opbrengst als je bedenkt dat de kosten van het verwerken van een ton droog slib £200 of meer kunnen zijn.
laat het branden!
hoe zit het dan met het gewoon branden? Het is niet erg milieuvriendelijk, maar kan het een oplossing zijn? De verbranding van grondstoffen zoals zuiveringsslib resulteert in de productie van energie die wordt gemeten in calorieën. Hoe meer calorieën, hoe meer energie wordt geproduceerd.
zelfs” ontwaterd ” slib bevat ongeveer 75% water, wat betekent dat er energie nodig is om het te verdampen. En zelfs als het gedroogd is, bevat 1 kg gedroogd slib slechts 3.300 kilocalorieën (kcal) energie – veel minder dan de 4.500 kcal in 1 kg voedselafval, of zelfs de 8.300 kcal in 1 kg autobanden. Verbranding is dan ook geen aantrekkelijke optie voor zuiveringsslib.
Gelukkig wordt het beeld echter iets optimistischer als we naar slib kijken als de som van zijn delen.
ongeveer 2 tot 4% van het slib bevat fosfor, waaruit struviet – de stof waarvan nierstenen worden gemaakt-kan worden teruggewonnen en verkocht voor maximaal £300 per ton voor gebruik als meststof. Ook calciumcarbonaat komt in aanzienlijke hoeveelheden voor.
de cellulose in gespoeld toiletpapier is ook terug te winnen voor degenen die het willen terugwinnen, evenals het organische gehalte aan afvalwater dat kan worden teruggewonnen als bioplastisch, een waardevol alternatief voor conventionele, uit aardolie verkregen kunststoffen. Beide zijn echter duur om eruit te halen.
regulering van de concurrentie
de toepassing van extractietechnologie kan ook worden bevorderd door steeds strengere beperkingen op het gebruik van fosfor in meststoffen. Een recent EU-voorstel om meststoffen te reguleren omvatte mest en voedselafval dat aan de bron werd ingezameld, maar compost afkomstig van slib werd uitgesloten. Zuiveringsslib bevat fosfor, voornamelijk uit wasmiddelen die worden gebruikt voor het wassen van kleding en afwas. Deze fosfor is veel waardevoller dan slib en zou uiteindelijk in de landbouw gebruikt kunnen worden.
zou er dan een bloeiende slibindustrie ontstaan? Kunnen afvalwaterzuiveringsinstallaties bruingoud produceren?
misschien. Misschien niet. Er is momenteel een overvloed aan richtlijnen, praktijkcodes, kwaliteitsprotocollen, publiek beschikbare specificaties en betrouwbaarheidsregelingen die de verschillende aspecten van slib bestrijken, die elk een extra laag toevoegen aan een reeds complex wetgevingskader. Een dergelijke complexiteit is een ontmoedigende factor voor investeerders en maakt het aantrekken van nieuwe spelers lastig.
echter, er is genoeg waarde in sludge dat we, met de juiste wil en inspanning, kunnen beginnen om het echt positief te gebruiken.
hoewel weinig mensen graag nadenken over wat er gebeurt nadat we de flush hebben getrokken, is het van groot belang om uit te zoeken wat we met de waste moeten doen. We moeten uitzoeken hoe we de waarde het beste uit slib kunnen halen, want op dit moment wordt het letterlijk door het toilet gespoeld.