door P. Lindsay Powell
op een zwoele zomernacht in 9 v.Chr. bouterde de 29-jarige commandant van het leger van Augustus Caesar in Germania rechtop in zijn bed, druipend van zweet. Hij wist niet zeker of hij net wakker was geworden uit een nachtmerrie, een voorgevoel had of een geest had gezien. Voor het eerst tijdens de vierjarige veldtocht had het vertrouwen dat hem ertoe had aangezet zijn 35.000 man door een buitengewoon avontuur naar de oevers van de Elbe te leiden, hem plotseling verlaten. Moet hij doorgaan of terug? Zijn beslissing zou de loop van de geschiedenis veranderen.Decimus Claudius Drusus, geboren op 14 januari 38 v.Chr., was het kind van Tiberius Claudius Nero en Livia Drusilla. Enkele maanden daarvoor was Livia gescheiden van zijn vader en de jongen en zijn oudere broer, Tiberius Claudius Nero, waren bij hun vader gaan wonen. Vijf jaar later stierf de vader en werden de jongens weer onder de zorg van hun moeder gebracht, die sindsdien getrouwd was met de erfgenaam van de grote Romeinse dictator Gaius Julius Caesar. Voorheen bekend als Gaius Octavianus Thurinus, accepteerde Augustus Caesar de jongens als zijn eigen. Drusus kreeg een goede klassieke opleiding, en toen hij 20 was trouwde hij met Antonia Minor, dochter van triumvir Marcus Antonius.met het mecenaat en de sponsoring van zijn illustere stiefvader, werd Drusus versneld door de cursus honorum, de carrièreladder van de publieke dienst. Vijf jaar voor de vastgestelde leeftijd werd hij gekozen tot quaestor door de Romeinse senaat, een functie die verantwoordelijk is voor het beheer van de overheidsfinanciën. Terwijl hij in deze rol diende, kreeg Drusus instructies van zijn stiefvader om hem in Gallië te ontmoeten.Augustus was een conservatief man van nature, niet geneigd om wilde gokjes te nemen en gaf er de voorkeur aan om pas te handelen nadat hij zijn volgende stappen grondig had gepland. In de 27 jaar sinds de moord op Julius Caesar, hadden de romeinse legers onder zijn erfgenaam de grootte van het rijk verdubbeld. Tot 17 v.Chr. leek Augustus, als staatshoofd, bereid om de Rijn te accepteren als de noordelijke grens van zijn keizerlijke ambities in het westen. Dat beleid veranderde abrupt toen hij nieuws kreeg van de zogenaamde Lollius ramp.Marcus Lollius was August ’s handgeplukte man in Gallia Comata, de nieuwe Romeinse regio’ s van Frankrijk en België. Germaanse krijgers waren de Rijn overgestoken en diep Gallië binnengevallen, waarbij ze villa ‘ s en steden plunderden en vernielden. Lollius ging op jacht en strafte de schuldigen. Bovenaan de lijst stonden de Sugambri, Tencteri en Usipetes, die een alliantie hadden gevormd. Het V (Alaudae) Legioen, in persoon geleid door Lollius, was in een hinderlaag gelokt en zijn gewaardeerde eagle standard in beslag genomen. De Romeinen zagen dit als beschamend. Woedend op het nieuws besloot Augustus naar Gallia Comata te gaan en persoonlijk de leiding over de situatie op zich te nemen.in het voorjaar van 16 v.Chr. begon Augustus met een grondig onderzoek van het Duitse grensbeleid. De Rijn was geen ondoordringbare grens. Romeinse kooplieden staken de rivier over om hun waren te ruilen voor barnsteen, huiden, paarden en ijzer, en Duitse stamleden kwamen vaak in boten om de landen in het zuiden te plunderen. Tijdens zijn drie jaar durende verblijf in Gallia Comata bekeek Augustus de situatie ter plaatse grondig. Hij begreep dat de stabiliteit van het westelijke uiteinde van zijn rijk nauw verbonden was met de bedoelingen van de mensen aan de overkant van de Rijn. Augustus benoemde de 26-jarige Tiberius om Lollius als gouverneur te vervangen en reorganiseerde de regio in Tres Galliae.
Decimus Claudius Drusus
voordat de verovering van Germania kon beginnen, zou het Midden-Europese Alpengebied onderworpen moeten worden. Door de Alpen en de landen tot aan de Rijn en de Donau te annexeren, konden de Romeinen de grens beter bewaken en de komende Duitse campagne ondersteunen. Augustus benoemde zijn jongere stiefzoon, Decimus Claudius Drusus, nu 23 jaar oud, om de campagne te leiden. Drusus was een beginner in militaire zaken, maar in de Alpen zou hij snel de Kunsten van de oorlog leren.op dat moment was Noord-Italië nog niet volledig binnen het rijk van Rome. Handelaren die reisden tussen de Romeinse steden Aquileia, Verona en elders in de regio werden regelmatig lastiggevallen door plunderaars van de Raeti, een verzameling Keltische naties die aan beide zijden van de Alpen leefden. In 15 v.Chr., aan het hoofd van zijn legioenen, veegde Drusus door het gebied en versloeg de Raeti in de Slag bij Tridentum (het huidige Trento). Daarna trok hij vanuit het zuiden de Alpen in, langs de Adige-Etsch door de Reschen-pas naar het Lechtal en veegde de rest van de rebellen voor hem. Verschillende nieuwe hulpeenheden werden gecreëerd uit de mannen van de veroverde gebieden en ingezet vanuit de regio. Augustus beloonde Drusus met de titel praetor, een post die verantwoordelijk was voor het openbaar recht, met zes lijfwachten en toestemming om de paarse Koninklijke toga te dragen.Tiberius sloot zich aan bij Drusus in een tweede fase van de veldtocht, en hun gezamenlijke troepen vielen de Vindelici aan, een stam die in Zuid-Beieren bij de Donau woonde. Ondanks harde tegenstand werden de Vindelici geplet en stichtte Drusus een militaire basis die later de stamhoofdstad Augusta Vindelicorum (Augsburg) zou worden. De twee broers marcheerden oostwaarts naar het Koninkrijk Noricum in de regio Karinthië-Kärnten in het moderne Oostenrijk. Noricum, beroemd om zijn hoge kwaliteit ijzer en goud, was eigenlijk een Romeinse bondgenoot, maar de broers Claudius hadden orders om het te annexeren. Ze namen de hoofdstad Magdalensburg zonder strijd in. In een enkel campagne seizoen had Drusus zijn eerste missie succesvol volbracht en zijn stiefvader benoemde hem tot legatus augusti pro praetore. Drusus nam het gouverneurschap van de Tres Galliae over van zijn broer, terwijl Tiberius naar Illyricum ging om daar de oorlog te vervolgen.
Drusus de Imperator
in 11 v.Chr. richtte Drusus zijn aandacht op het binnenland. Vanuit Vetera (het huidige Xanten) stak zijn leger de Rijn over en volgde de smalle Lippe langs een 158 mijl lange koers die door de regio Noordrijn-Westfalen liep. Ondersteund door rivierboten met voorraden, bracht de route Drusus en zijn troepen diep in het land bewoond door de usipetes, Sugambri, Marsi, Bructeri en Cherusci Naties. Er werden forten opgericht in Holsterhausen, Beckinghausen en Oberaden en er werd een brug over de Lippe gebouwd. Op weg naar de Weser troffen Drusus ‘ troepen de Chatti, die fel weerstand boden, maar werden teruggeslagen. De Romeinen bouwden een fort in het Taunusgebergte en vestigden zich voor de winter als voorbereiding op een hernieuwde veldtocht het volgende jaar. Het was de eerste keer dat Romeinse troepen een winter doorbrachten op de rechteroever van de Rijn.op de terugreis werd het leger overvallen door de Cherusci bij Arbalo. Het was een klassieke Germaanse hit-and-run hinderlaag, snel uitgevoerd met behulp van het bos voor bescherming en verrassing. Het Romeinse leger was in formatie, over vele mijlen gespannen, met zijn bagage onder bewaking, maar nog steeds kwetsbaar voor aanvallen. De Cherusci kregen de overhand tijdens de aanval, maar drongen hun voordeel niet aan. De Romeinen slaagden erin om de strijd tot een lot uit te vechten en bleven zich terugtrekken.in een poging om zijn winst veilig te stellen stelde Drusus garnizoentroepen in Oberaden en Haltern. Vervolgens leidde hij zijn gehavende leger terug naar de Rijn, waar de troepen hem tot commandant of commandant uitriepen. Dit was een traditionele eer aan een militaire leider door zijn burgersoldaten voor het brengen van hen een uitzonderlijke overwinning. In die tijd was het een zuiver militaire term en was het nog niet synoniem geworden met de cognomen keizer. Augustus verleende Drusus nog meer eer, waardoor hij triomfantelijk door de straten van Rome kon rijden.in 10 v. Chr. rukte Drusus weer op naar Germania, langs de hoofdrivier in de hoop de Elbe te bereiken. De route bracht hen hals over kop in conflict met de Chatti. De Chatti hadden een alliantie gevormd met de Sugambri en hun gecombineerde troepen vielen de Romeinen aan bij Mattium (het huidige Kassel) in het Taunusgebergte. De Romeinen sloegen zich een weg door en bereikten de rivier de Weser en een stuk verder, maar moesten terugkeren toen de winter naderde.na de val van een nationale held werd Drusus in 9 v.Chr. verkozen tot consul. Hij keerde terug naar het front, meer dan ooit vastbesloten om de Elbe te bereiken. In een brute slash-and-burn campagne marcheerde de expeditieleger doelbewust naar Mogontiacum en bereikte uiteindelijk de Elbe die zomer. Trouw aan zijn natuur, Drusus stond te popelen om de rivier over te steken en dieper Suebi grondgebied in te rijden. Toen gebeurde er iets ongewoons. Hij had iets waarvan hij dacht dat het een bovennatuurlijke ontmoeting was. Op een nacht, aldus Drusus, wordt hij bezocht door een angstaanjagende reus, een vrouwelijke Germaanse ghoul die—in het Latijn—eist dat hij haar vaderland onmiddellijk verlaat en waarschuwt dat zijn dagen geteld zijn. In plaats van verder te gaan, beval hij zijn mannen om een monument op te richten in Maagdenburg en daarna terug te keren naar huis. Het was een letterlijk keerpunt in zijn carrière.het had een routinematige Mars moeten zijn, maar ergens tussen de Saal en de Weser, raakte Drusus per ongeluk gewond en viel van zijn paard, dat op zijn been instortte. Toen hij het nieuws ontving, reed zijn broer dringend vanuit Pavia, honderden kilometers lang en kwam net op tijd om Drusus ‘ laatste woorden te vangen. Dertig dagen na zijn val, op een plaats die zijn troepen fatalistisch Castra Scelerata noemden, wat “het Vervloekte Fort” betekent, stierf Drusus. Hij was 29 jaar oud. Tiberius liep persoonlijk voor de begrafenisstoet langs de hele route naar Rome. De menigte bleek toe te kijken en te jammeren terwijl de processie door de steden Gallië en Italië ging. In Rome legde het lichaam in staat in het Forum na een begrafenisstoet toerde de stad. Het lichaam werd verbrand en de as van Drusus werd in Augustus ‘ s eigen mausoleum geplaatst. De hele natie rouwde. De Senaat riep hem uit tot fecundi ingeni, of fecund genie, en verleende hem postuum de unieke ondertitel Germanicus, wat “veroveraar van Germania” betekent, een eer die aan zijn twee zonen werd doorgegeven.romeinen keken liefdevol terug naar Drusus als een nationale held. Zijn nagedachtenis werd algemeen gevierd en de jaarlijkse wedstrijden werden ter ere van hem gehouden in Tres Galliae. Een triomfboog en standbeelden werden gebouwd in Rome, terwijl in Mogontiacum soldaten de hoogste toren ten noorden van de Alpen bouwden als een gedenkteken voor hem. Na de Romeinse militaire ramp in het Teutoburgerwoud in 9 N. Chr. nam zijn oudste zoon Germanicus het bevel over van militaire operaties in Germania die grotendeels gebaseerd waren op eerdere blauwdrukken van zijn vader. Toen Drusus ‘ jongste zoon Claudius in 41 N.Chr. princeps werd, versterkte hij zijn beeld door een serie munten uit te geven ter nagedachtenis aan zijn vader. In de daaropvolgende eeuwen zijn Drusus ‘ beroemdheid en prestaties vervaagd, maar de steden langs de Rijn die de ruggengraat vormen van het hedendaagse Duitsland en Nederland blijven een blijvende erfenis.