jedwab jest zwykle wytwarzany z kokonów przędzonych przez jedwabniki – ale jest inny, znacznie rzadszy, materiał znany jako jedwab morski lub byssus, który pochodzi z małża. Uważa się, że Chiara Vigo jest jedyną osobą, która może je zbierać, obracać i świecić jak złoto.
wieśniacy patrzą, jak pukam do drzwi Pracowni Chiary Vigo, znanej również jako Muzeum Byssus, na sardyńskiej wyspie Sant ’ Antioco. Jeden znak na drzwiach mówi: „pośpiech tu nie mieszka.”Inny dodaje:” w tym pokoju nic nie jest na sprzedaż.”
Vigo siedzi w dalekim kącie pokoju otoczony włóczkami i płótnami, trzymając się za ręce młodej kobiety, której oczy są pełne łez. Pieści ją i warkocze bransoletkę patrząc intensywnie na dziewczynę.
następnie nuci piosenkę z zamkniętymi oczami i mocuje bransoletkę na nadgarstku dziewczyny. Sięga po okno i otwiera odcienie, aby wpuścić światło słoneczne i natychmiast ciemnobrązowa bransoletka zaczyna świecić.
dziewczyna jest oszołomiona, ale to nie magia.
bransoletka wykonana jest ze starożytnej nici, znanej jako byssus, która jest wymieniona na kamieniu z Rosetty i podobno została znaleziona w Grobowcach Faraonów.
niektórzy uważają, że był to materiał, który Bóg kazał Mojżeszowi położyć na pierwszym ołtarzu. Była to najlepsza tkanina znana starożytnemu Egiptowi, Grecji i Rzymowi, a jedną z jej niezwykłych właściwości jest sposób, w jaki świeci na słońcu, po potraktowaniu sokiem z cytryny i przyprawami.
innym jest to, że jest niezwykle lekki. Chiara Vigo poprosiła mnie, żebym zamknął oczy i wyciągnął rękę. Wiedziałem, co zamierza zrobić, ale wciąż nie mogłem powiedzieć, kiedy mały kwadrat tkaniny dotknął mojej skóry.
surowiec pochodzi z lśniących akwamaryn, które otaczają wyspę. Każdej wiosny Vigo nurkuje, aby wyciąć zastygłą ślinę dużego małża, znanego po łacinie jako Pinna Nobilis.
robi to wcześnie rano, aby nie przyciągać zbyt dużej uwagi i towarzyszy jej członkowie włoskiej straży przybrzeżnej – jest to gatunek chroniony. Potrzeba 300 lub 400 nurkowań, aby zebrać 200g materiału.
wtedy zaczyna go tkać, ale jak napis na drzwiach mówi, nie jest na sprzedaż.
„to byłoby jak komercjalizacja lotu orła” – mówi Vigo.
„byssus jest duszą morza. To jest święte.”
oddaje tkaninę ludziom, którzy przychodzą do niej po pomoc. Może to być para, która zdecydowała się na ślub lub która zawarła związek małżeński, kobieta, która chce mieć dziecko, lub ta, która niedawno zaszła w ciążę. Uważa się, że Byssus przynosi szczęście i płodność.
„wcześniej było cesarzy , teraz są to młode kobiety i pary nowożeńców” – mówi Vigo. „Tkam dla wyrzutków, biednych, potrzebujących.”
przez cały dzień przybywa ich stały strumień, głównie włoski. Jeśli przynoszą dziecko sukienka do chrztu, ona będzie go haftować.
ojciec Vigo zmarł, gdy miała osiem lat, a jej matka była położniczką, która pracowała głównie poza domem, przez większość czasu opiekowała się nią babcia – i to było jej babcia, która nauczyła ją sztuki pracy i haftowania z bisiorem. Ona z kolei nauczyła się tego od własnej matki, i tak dalej, z pokolenia na pokolenie.
„tkanie morskiego jedwabiu jest tym, co moja rodzina robi od wieków” – mówi Vigo. „Dla mojej rodziny najważniejszy był wątek ich historii, tradycji.”
nigdy nie zarobili na tym ani grosza, zaznacza. Ona sama wyszła za górnika, a oni żyją z jego emerytury i okazjonalnej darowizny.
według Vigo, umiejętność została przywieziona do Sant ’ Antioco przez księżniczkę Berenicę, prawnuczkę biblijnego Heroda Wielkiego, w drugiej połowie XVI wieku.i wieku.
jej rodzina pozostaje Żydówką, w przeciwieństwie do wielu innych w południowych Włoszech i Sardynii, którzy już dawno nawrócili się na chrześcijaństwo, ale nadal nakrywali stół na szabat w piątkowe wieczory aż do XX wieku, nie wiedząc dlaczego.
według Gabriela Hagai, profesora Kodykologii Hebrajskiej w Ecole Pratique des Haute Etudes w Paryżu, Vigo jest „ostatnią pozostałością” po połączeniu żydowskich i fenickich praktyk religijnych, które kiedyś były znacznie bardziej rozpowszechnione w basenie Morza Śródziemnego.
„poznałem Chiarę przez kolegę profesora w Paryżu i na początku byłem sceptyczny” – mówi. „To rzemiosło łączące Folklor i religię pozwoliło nam odtworzyć zapomnianą i brakującą część naszej historii.”
do czasów Mussoliniego we Włoszech było jeszcze wiele kobiet, które były wykwalifikowane w byssus, mówi Evangelina Campi, profesor włoskiej historii i autorka La seta del Mare (jedwab morza).
niektórzy nawet próbowali założyć firmę i na niej zarabiać.
„fabryka skończyła się w ciągu trzech miesięcy” – mówi Campi. „To jest rzecz, na której nie można zyskać. O dziwo, coś złego przytrafiło się ludziom, którzy w przeszłości chcieli produkować biszkopty na dużą skalę. To tak, jakby Bóg wysłał wiadomość.”
nawet teraz jest kilka starszych kobiet w Apulii (obcasie Włoch), które mogą go tkać, mówi Campi, ale żadna nie może sprawić, by błyszczał lub farbował go tradycyjnymi kolorami, w sposób, w jaki Vigo może. A Vigo jest jedyną osobą we Włoszech, która nadal je zbiera.
wieczorem Vigo spędza kilka godzin ucząc ludzi, jak tkać z bisiorem.
Po tym, o zachodzie słońca, idę z nią do opuszczonej zatoczki, gdzie modli się dwa razy dziennie.
„musisz szanować miejsce, w którym mieszkasz. Jesteś tylko przejazdem, te miejsca są tutaj, aby zatrzymać. A morze ma swoją duszę i trzeba prosić o pozwolenie, aby dostać kawałek ” – mówi.
jej śpiew, który miesza starożytny dialekt Sardyński i Hebrajski, odbija się echem od skał.
„modlę się o to, co było i co będzie” – mówi.
jedno będzie to, że córka Vigo – obecnie studentka w północnych Włoszech – pewnego dnia pójdzie w ślady matki.
„moja córka, choć niewiele jej zostawię, będzie musiała kontynuować tę tradycję”, mówi, „aby ludzkość mogła z niej skorzystać.”
Photographs by Andrea Pasquali
Zapisz się do newslettera BBC News Magazine, aby otrzymywać artykuły na swoją skrzynkę e-mail.