the review focuses on a widely-observed morfological phenomenon, a unique class of cytoplasmic wakuolation, found in cultured (ssak) cells. Wakuolacja ta jest zupełnie odmienna od autofagosomalnej i heterofagosomalnej, tj. nadmiernej wakuolacji lizosomalnej i występuje w większości typów komórek spontanicznie lub poprzez szeroki zakres bodźców indukcyjnych. Oprócz wakuolacji powstającej w wyniku słabej fiksacji, spontaniczna wakuolacja zachodzi w pojedynczych lub małych skupiskach hodowanych komórek bez wyraźnej zmiany w ich lokalnym środowisku, podczas gdy sąsiednie komórki pozostają całkowicie nienaruszone. Ponieważ spontaniczna wakuolacja jest nieprzewidywalna, proces wakuolacji-lub „wakuolizacja” – („Wakuolacja” to stan bycia z wakuolami; „wakuolizacja” oznacza zatem proces wakuoliacji. Jednak tylko szybszy termin wakuolacja będzie używany w całym tym przeglądzie w odniesieniu do procesu rozwoju wakuoli.) indukowane doświadczalnie, a więc stosunkowo odtwarzalnie przez szereg substancji i zaburzeń, oferuje eksperymentalne podejście, które powinno dać dalszy wgląd w jego fizjologię i patofizjologię. Niestety, nasza wiedza tutaj pozostaje żałośnie niewystarczająca w porównaniu z czysto morfologicznymi aspektami tego zjawiska. Wakuolacja po zaburzeniach może mieć podstawowy wspólny mechanizm; jednak przegląd literatury sugeruje, że tak nie jest i że odbywa się za pośrednictwem kilku różnych szlaków, obejmujących wiele różnych organelli i struktur komórkowych. Wydaje się, że wszystkie komórki zachowują zdolność do wakuolacji w pewnych celach fizjologicznych i może być trwałą cechą wielu typów komórek, szczególnie „niższych” organizmów i roślin. Wakuolacja w komórkach jest ogólnie postrzegana jako adaptacyjna reakcja fizjologiczna, prawdopodobnie w celu „ograniczenia uszkodzeń”, ale bardzo niewiele wiadomo o wewnątrzkomórkowych mechanizmach homeostatycznych, które działają w celu przywrócenia status quo. Tam, gdzie ograniczenie uszkodzeń nie powiedzie się, komórki zwykle umierają szybko, ale nie znaleziono wyraźnych dowodów na to, że jest to w jakikolwiek sposób „zaprogramowane”. Twierdzi się, że zgon, który następuje drogą wakuolacji, może w rzeczywistości być odrębną formą śmierci komórki, która jest trudna do zmieszczenia w konwencjonalnych trybach litycznych i apoptotycznych.